สรุปผลการวิจัย
การศึกษากระบวนท่ารำ ชุด สำมนักขาชมไพร จากการแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์ ถ่ายทอดท่ารำโดย ดร.ไพโรจน์ ทองคำสุก ภาคีราชบัณฑิต สาขานาฏกรรม สำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสถาน และ นักวิชาการละครและดนตรีชำนาญการ สำนักการสังคีต กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม มีวัตถุประสงค์เพื่อที่จะศึกษา กระบวนท่ารำ บทบาทลีลา เครื่องแต่งกาย และองค์ประกอบต่างๆ ของนางสำมนักขา โดยใช้วิธีค้นคว้าข้อมูลเอกสาร การสัมภาษณ์ การสนทนา การสังเกตการณ์รวมทั้งการฝึกปฏิบัติด้วยตนเองซึ่งมีขั้นตอนและวิธีการดำเนินการวิจัย ตั้งแต่ เดือนมิถุนายน พุทธศักราช 2556 ถึง เดือนตุลาคม พุทธศักราช 2557โดยเป้าหมายผู้วิจัยได้เห็นถึงความสำคัญของนางสำมนักขาที่มีต่อการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ จึงได้รวบรวมข้อมูลและศึกษากระบวนท่ารำที่มีลีลาของนางยักษ์ที่มีความงดงามตามแบบแผนในราชสำนัก และอีกทั้งยังเป็นการสืบทอดการรำ ชุด สำมนักขาชมไพร เพื่อเป็นการอนุรักษ์กระบวนท่ารำสำมนักขาชมไพร ให้คงไว้เป็นหลักฐานทางวิชาการในการค้นคว้าวิจัยเป็นองค์ความรู้ต่อไป
อภิปรายผล
จากการวิจัยสามารถอภิปรายผลได้ว่า มีการวิเคราะห์รูปแบบของกระบวนท่ารำ การใช้ลีลาอารมณ์ วิเคราะห์ลักษณะความแตกต่างของเครื่องแต่งกาย อุปกรณ์ประกอบการแสดง รวมทั้งการใช้พื้นที่ในการแสดง ชุดสำมนักขาชมไพร เพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาองค์ความรู้สืบต่อไป
ข้อเสนอแนะ
จากการที่ผู้วิจัยได้ศึกษาข้อมูลกระบวนท่ารำ ชุด สำมนักขาชมไพร ได้พบว่ามีข้อมูลที่ต้องการจะเสนอแนะให้ผู้อื่นทำการศึกษาเพื่อเติม เช่น กระบวนท่ารำของนางอดูลปิศาจ นางผีเสื้อสมุทร และนางกากนาสูร เป็นต้น เพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาข้อมูล โขนตัวนาง ในรามเกียรติ์
บรรณานุกรม
ราชบัณฑิตสถาน(2550) สารานุกรรมศัพท์ดนตรีไทยภาคประวัติและบทร้องเพลงตับประวัติเพลงหน้าพาทย์และเพลงโหมโรง พิมพ์ครั้งที่ 1 กรุงเทพฯ : หจก. อรุณการพิมพ์
ยศ วัชรเสถียร(2510)สมญาภิธานรามเกียรติ์ วังบูรพา พระนคร : แพร่พิทยา
มองซิเออร์ เดอลาลูแบร์ (2548) จดหมายเหตุ ลาลูแบร์ อาณาจักรสยาม (สันต์ ท. โกมลบุตร,แปล) พิมพ์ครั้งที่2 นนทบุรี : สำนักพิมพ์ศรีปัญญา
ณรงค์ชัย ปิกฎกรัชต์( ม.ป.ป)สารานุกรมเพลงไทย . กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เรือนแก้วการพิมพ์
ศิลปากร,กรม.(2550) บทละครเรื่องรามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๑ วรรณกรรมสมัยรัตนโกสินทร์ พิมพ์ครั้งที่9กรุงเทพฯ : โสภณการพิมพ์
__________.(2528)พระราชทานเพลิงศพ นายคทาวุธอินทรทูต เป็นกรณีพิเศษ ณ เมรุวัดเทพศิริทราวาส กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์จันหว่า (เดิม)
__________. (2556) โขน อัจฉริยนาฏกรรมสยาม กรุงเทพฯ : บริษัทอมริมพริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)
__________.(2532) ประวัติผู้ทรงคุณวุฒิทางศิลปะ เล่ม 3พิมพ์ครั้งแรก กรุงเทพ ฯ : หจก.ป.สัมพันธ์พาณิชย์
ส.พลายน้อย (2548) รามเกียรติ์ ฉบับมหาชน พิมพ์ครั้งที่1 กรุงเทพ ฯ: บริษัทสถาพรบุ๊คส์ จำกัด
PUBLISHED BY THE FINE ARTS DEPARTMENT (2511) THE KHON : BANGKOK , THAILAND
นายบุญเตือน ศรีวรพจน์ (2556)จิตรกรรมรามเกียรติ์วัดสุทัศนเทพวราราม กรุงเทพ ฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์