ผศ.วิชัย ปทุมชาติพัฒน์
งานประกวดกล้วยไม้ระดับชาติที่จัดขึ้นในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด มีขึ้นปีละหลายครั้ง โดยมีรางวัลใหญ่เป็นถ้วยรางวัลพระราชทานจากพระราชวงศ์ เป็นโอกาสที่ผู้ปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ทั้งมืออาชีพและมือสมัครเล่นต่างก็ส่งกล้วยไม้ที่มีอยู่เข้าประกวดจำนวนมาก มีทุกสกุลที่เจ้าภาพกำหนดขึ้น หลายสกุลที่ออกดอกตลอดปีก็จะมีเข้าประกวดทุกงาน แต่เฉพาะกล้วยไม้ที่ออกดอกตามฤดูก็จะมีข้อจำกัด อย่างเช่นกล้วยไม้สกุลช้าง ซึ่งจะออกดอกในช่วงฤดูหนาว จึงจะได้เห็น”ช้าง”ทุกชนิดที่สวยงามหลากหลายรูปแบบสีสันเข้าประกวด ที่นำมาให้ชมในครั้งนี้เป็นการประกวดกล้วยไม้ที่งานเกษตรแฟร์ที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และงานพฤกษาตะวันออกที่จังหวัดชลบุรี ในช่วงฤดูหนาวปี2560ที่ผ่านมา ทุกภาพที่เห็นมีรางวัลรับรองความงามมาแล้วทั้งสิ้น
กล้วยไม้สกุลช้าง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Rhynchostylis gigantea เป็นกล้วยไม้รากอากาศ ลำต้นสั้น ใบใหญ่ หนา แผ่ออกสองด้าน ดอกเป็นช่อยาว โค้งลงข้างล่าง มีดอกย่อยจำนวนมาก กลีบดอกมีหลายสีตามชนิด มีกลิ่นหอมมาก ออกดอกปีละครั้งในช่วงกลางถึงปลายฤดูหนาวตามชนิดพันธุ์ สามารถติดฝักเองตามธรรมชาติได้ง่าย จึงเป็นความสะดวกสำหรับนักปรับปรุงพันธุ์ ทำให้เกิด“ช้างพันธุ์ใหม่” ออกมาจำนวนมาก มีหลากหลายสีสัน แต่ถูกแบ่งออกเป็นชนิดตามสีที่ปรากฏ เช่น กล้วยไม้ช้างกระ กล้วยไม้ช้างชมพู กล้วยไม้ช้างชมพูม่วง กล้วยไม้ช้างแดง กล้วยไม้ช้างเผือก กล้วยไม้ช้างพลาย กล้วยไม้ช้างมูล กล้วยไม้ช้างส้ม เป็นต้น
จุดเด่นของกล้วยไม้สกุลช้าง กล้วยไม้สกุลช้างมีรูปทรงของต้นใบและดอกได้สัดส่วนสวยงาม ดอกย่อยขนาดเล็กพอเหมาะเรียงตัวอย่างมีระเบียบสวยงามบนช่อดอกที่มีขนาดใกล้เคียงกันทุกช่อ ที่สำคัญคือมีกลิ่นหอมตลบอบอวล ส่งกลิ่นไปทั่วสวน เมื่อกล้วยไม้สกุลช้างออกดอกจึงไม่มีการตัดช่อดอกไปจากต้น ปล่อยให้สวยและส่งกลิ่มหอมบนต้นไปจนกว่าจะโรยราไป
การปลูกกล้วยไม้สกุลช้าง กล้วยไม้สกุลช้างเป็นกล้วยไม้ที่ดูเหมือนจะปลูกง่ายเพราะเป็นรากอากาศ ไม่ต้องใช้วัสดุปลูกใดเลย แต่ตามความเป็นจริงแล้วพบว่า มีอีกหลายปัจจัยที่ทำให้กล้วยไม้สกุลช้างไม่เจริญเติบโต มีโรครบกวนมาก เมื่อถึงฤดูก็ไม่ยอมออกดอก ในที่สุดก็เลิกปลูก หากรักการปลูกจริงก็ต้องสังเกตพฤติกรรมของกล้วยไม้ ศึกษาหาความรู้จากผู้รู้ที่ปลูกเป็นอาชีพ และปรับเปลี่ยนให้ดีขึ้น วิธีปลูกกล้วยไม้สกุลช้างมี 2 วิธี คือ
- 1. ปลูกโดยการผูกต้นพันธุ์ติดไว้กับต้นไม้ใหญ่ในช่วงฤดูฝน ด้วยลวดหรือเชือกให้
มั่นคงในระดับ2เมตรขึ้นไป เพื่อให้ได้รับแสงแดดในสภาพเหมือนในป่า แล้วรดด้วยน้ำสะอาดอย่างสม่ำเสมอ วันละ 1-2 ครั้ง กล้วยไม้ก็จะเจริญเติบโตเพิ่มจำนวนใบและราก รากจะเกาะติดต้นไม้เป็นแนวยาว ฉีดพ่นปุ๋ยละลายน้ำทุก 10 วัน ในที่สุดก็จะเห็น “ช้าง”ออกดอกให้ชื่นชม ซึ่งแต่ละสายพันธุ์จะออกดอกไม่พร้อมกัน
- 2. ปลูกในวัสดุที่เป็นท่อนไม้แห้ง หรือในกระถางดินเผาทรงเตี้ยที่เจาะรูรอบกระถาง
แต่ที่นิยมมากคือปลูกในกระเช้าไม้สักรูปสี่เหลี่ยมที่มีขายทั่วไป โดยใช้เชือกหรือลวดมัดติดภาชนะปลูกให้แน่น
แขวนไว้ในโรงเรือนที่ได้รับแสงแดดรำไร ประมาณ 50 – 60 % จำนวน 5 ชั่วโมงต่อวัน รดน้ำสะอาด วันละ 1-2 ครั้ง ให้ปุ๋ยสมบูรณ์สูตรเสมอทุก 10 วัน กล้วยไม้ก็จะเจริญเติบโตเพิ่มจำนวนใบ และรากก็จะเกาะติดภาชนะปลูก ในที่สุดก็จะช้างออกดอกให้ชื่นชม ซึ่งแต่ละสายพันธุ์จะออกดอกไม่พร้อมกัน
กล้วยไม้ช้างกระ
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
กล้วยไม้ช้างชมพู
 |
 |
 |
 |
 |
 |
กล้วยไม้ช้างชมพูม่วง
 |
 |
 |
 |
 |
 |
กล้วยไม้ช้างแดง
 |
 |
 |
 |
 |
 |
กล้วยไม้ช้างเผือก
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
กล้วยไม้ช้างพลาย
 |
 |
 |
 |
 |
 |
กล้วยไม้ช้างมูล
 |
 |
 |
กล้วยไม้ช้างส้ม
 |
 |
 |
 |
 |
 |
