มันขี้หนู

มันขี้หนู

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Plectranthus  rotundifolius

วงศ์ : LAMIACEAE 

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เป็นพืชล้มลุก ลำต้นตั้งตรง สูง 35-55 ซม. ลำต้นและกิ่งก้านเป็นเหลี่ยม มีขนปกคลุม อวบน้ำ เมื่อโตเต็มที่แล้วจะสร้างหัวขนาดเล็ก ลักษณะเรียวยาว ทรงกระบอก หัวท้ายป้าน สีน้ำตาลอมดำหรืออมแดง ขนาดหัว 1-3 ซม. ยาว 3-6 ซม. เปลือกหัวบาง เนื้อหัวด้านในมีสีขาวอมเหลืองหรือสีครีมหรือสีม่วงอ่อน ใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกัน รูปกลมแกมไข่ ปลายใบมน ใบหนาขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อย มีรูปร่างคล้ายใบฤษีผสม มีขนปกคลุมทั้งสองด้าน เมื่อเด็ดดมจะมีกลิ่นหอม ก้านใบยาว 2-3 ซม. ใบกว้าง 4.5-6.5 ซม. ยาว 5-7 ซม.  ดอกออกเป็นช่อที่ปลายยอดลำต้น คล้ายช่อดอกโหระพา ก้านช่อดอกยาวประมาณ 5-20 ซม. มีดอกย่อยจำนวนมาก กลีบดอกสีม่วง ไม่ค่อยติดเมล็ด

ประโยชน์ของมันขี้หนู

คนใต้นำมาใส่ในแกงส้ม แกงไตปลา แกงกะทิ ต้มจิ้ม  ทำเป็นของหวาน หรือนำไปต้มกับเกลือให้ออกรสเค็ม หรือหุงกับข้าว เนื้อหัวมันละเอียด ให้รสมัน และหวานเล็กน้อยทำให้สุกแล้วนำมารับประทาน ทั้งนี้ต้องขูดเปลือกด้านนอกออกให้หมดก่อนนำมาใช้ประโยชน์

การปลูกมันขี้หนู

เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุย พื้นที่ปลูกเป็นที่ดอน มีแสงแดดส่องตลอดวัน อาจปลูกแซมในสวนยางและสวนปาล์มที่มีอายุน้อยเพราะยังมีแสงแดดส่องทั่วแปลง หากปลูกในแปลงก็เตรียมแปลงเหมือนพืชไร่ทั่วไป โดยปลูกด้วยหัวขนาดเล็กหลุมละ 2-3 หัว หรือเด็ดยอดมาปักชำ ระยะปลูก 30 x 50 ซม. ให้ปุ๋ยคอกได้ในระยะแรก เมื่อโตแล้วใส่ปุ๋ยสูตรเสมอ เช่น 15-15-15 บำรุงตามปกติเดือนละครั้ง เมื่ออายุ 5-6 เดือน ให้ใส่ปุ๋ยบำรุงหัวที่มีตัวท้ายสูง เช่น 13-13-21 จะทำให้หัวสมบูรณ์ เมื่ออายุ6 เดือนก็เก็บเกี่ยวหัวมาใช้ประโยชน์ได้ โดยใช้มือถอนต้นขึ้นมา สามารถจำหน่ายได้ในราคาสูง กิโลกรัมละ 30-80 บาท