การสร้างหลักสูตรฝึกอบรมครูดนตรีไทยเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย
Designing Traditional Thai Music Teacher Training Course toEnhance Vocal Attribute on Basic of Traditional Thai Music Standards
สุพัตรา วิไลลักษณ์
สาขาวิชาดนตรีศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
การวิจัยเรื่องการสร้างหลักสูตรฝึกอบรมครูดนตรีไทยเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย เป็นการวิจัยและพัฒนา มีวัตถุประสงค์การวิจัยเพื่อ ๑) ศึกษาคุณลักษณะปัจจุบัน และความต้องการในการเสริมสร้างคุณลักษณะของครูดนตรีไทยในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย ๒) สร้างหลักสูตรฝึกอบรมครูดนตรีไทยเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย โดยมีการดำเนินการวิจัย ๔ ขั้นตอน คือ
ขั้นตอนที่ ๑ การศึกษาข้อมูลพื้นฐาน เป็นการศึกษาคุณลักษณะปัจจุบัน และความต้องการในการเสริมสร้างคุณลักษณะของครูดนตรีไทยในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย กลุ่มตัวอย่าง คือครูสอนดนตรีไทยในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่สังกัดในสถาบันการศึกษาที่มีการจัดการศึกษาถึงระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย ในเขตพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑล จำนวน ๒๒๒ คน (สถาบันการศึกษาละ ๓ คน ) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ขั้นตอนที่ ๒ การสร้างหลักสูตร เป็นการสร้างหลักสูตรให้สอดคล้องกับผลการศึกษาคุณลักษณะปัจจุบัน และความต้องการในการเสริมสร้างคุณลักษณะของครูดนตรีไทยในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย ประกอบกับข้อมูลตามขอบเขตของเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย พุทธศักราช ๒๕๕๓ นำโครงร่างหลักสูตรฝึกอบรมให้ผู้เชี่ยวชาญจำนวน ๕ ท่าน ประเมินความเหมาะสม ความสอดคล้องของโครงร่างหลักสูตร และประเมินความเที่ยงตรงของเครื่องมือที่ใช้ในการประเมินผลหลักสูตรฝีกอบรม ผลการการประเมิของผู้เชี่ยวชาญพบว่า ทุกองค์ประกอบของหลักสูตรมีความเหมาะสม สอดคล้องกัน รวมทั้งเครื่องมือที่ใช้ในการประเมินผลหลักสูตรฝีกอบรม มีความเหมาะสม เที่ยงตรง
ขั้นตอนที่ ๓ การทดลองใช้หลักสูตร กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการทดลอง คือครูดนตรีไทยในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่สังกัดในสถาบันการศึกษาที่มีการจัดการศึกษาถึงระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย ในเขตพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑล จำนวน ๑๕ คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่
๑) แบบสอบถามความรู้ความเข้าใจก่อนและหลังการฝึกอบรมหลักสูตรฝึกอบรมครูดนตรีไทย เพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย ๒) แบบประเมินคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย ก่อนและหลังการฝึกอบรม ๓) แบบสอบถามความคิดเห็นของผู้เข้ารับการอบรมที่มีต่อหลักสูตรฝึกอบรมครูดนตรีไทยเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย และ ๔) แบบประเมินความพึงพอใจของผู้เข้ารับการอบรมที่มีต่อการฝึกอบรมครูดนตรีไทย เพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติทดสอบที ( t – test ) 2 กลุ่มสัมพันธ์กัน ผลการทดลองพบว่า การกำหนดระยะเวลาการฝึกอบรม ได้มีการปรับเปลี่ยนให้มีความยืดหยุ่นในแต่ละเนื้อหาของแต่ละหน่วยย่อย ระยะเวลาสำหรับการทดลองใช้ในหน่วยการเรียนรู้ที่ ๒ ควรปรับให้เหลือ ๒0 ชั่งโมง และปรับเพิ่มกิจกรรมในการขับร้องร่วมกับวงดนตรีไทย
ขั้นตอนที่ ๔ การประเมินผลหลักสูตร พบว่าผู้เข้ารับการอบรมมีความรู้ความเข้าใจ และมีคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทยเพิ่มมากขึ้นหลังจากเข้ารับการอบรม และมีความคิดเห็นต่อหลักสูตรฝึกอบรมครูดนตรีไทยเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทยโดยภาพรวมในระดับมากที่สุด ( = ๔.๖๐ SD. = ๐.๕๔ ) รวมทั้งมีความพึงพอใจต่อการฝึกอบรมครูดนตรีไทยเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทยโดยภาพรวมในระดับมาก (
= ๔.๔๖ SD. = ๐.๖๑ )
ผลการวิจัยพบว่า
๑. ครูดนตรีไทยในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานมีคุณลักษณะปัจจุบันด้านการขับร้องตามเกณฑ์
มาตรฐานดนตรีไทยทั้งภาคทฤษฎี และภาคปฏิบัติในระดับปานกลาง ( = ๓.๑๔ SD. = ๐.๙๓ และ
= ๒.๙๗ SD. = ๑.๐๑ ตามลำดับ) และมีความต้องการในการพัฒนาคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทยทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติในระดับมาก (
= ๓.๙๔ SD. = ๐.๘๕ และ
= ๓.๙๕ SD. = ๐.๘๕ ตามลำดับ )
๒) หลักสูตรฝึกอบรมครูดนตรีไทยเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย ที่สร้างขึ้นประกอบด้วยสภาพปัญหาและความจำเป็น หลักการของหลักสูตร เป้าหมายของหลักสูตร จุดมุ่งหมายของหลักสูตร เนื้อหาของหลักสูตร กิจกรรมและระยะเวลา สื่อการฝึกอบรม ผู้เข้ารับการอบรม แนวทางการฝึกอบรม การประเมินผลและเครื่องมือที่ใช้ หลักสูตรมี ๒ หน่วยการเรียนรู้ คือ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ หลักสูตรฝึกอบรมครูดนตรีไทยเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทยภาคทฤษฎี ประกอบด้วย ๘ หน่วยย่อย ได้แก่ ประวัติการขับร้อง องค์ประกอบด้านกายภาพของผู้ขับร้อง ประวัติศิลปินต้นแบบที่สำคัญ ระบบการขับร้อง แบบแผนการเรียนรู้และแบบแผนกระบวนการฝึกฝน / ฝึกซ้อม การใช้อุปกรณ์และเครื่องมือเสริมสร้างพัฒนาการ แบบแผนและจรรยาบรรณวิชาชีพ และศัพท์สังคีต หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒ หลักสูตรฝึกอบรมครูดนตรีไทยเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้องตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทยภาคปฏิบัติ ประกอบด้วย ๓
หน่วยย่อย ได้แก่ การฝึกหัดขับร้องเพลงตับมโหรีเรื่องนางนาคสองชั้น การฝึกหัดขับร้องเพลงสุดสงวนเถา และการฝึกหัดขับร้องเพลงพระอาทิตย์ชิงดวงสองชั้น
———————————————————
สุพัตรา วิไลลักษณ์. (2557). การสร้างหลักสูตรการฝึกอบรมครูดนตรีไทย เพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะด้านการขับร้อง ตามเกณฑ์มาตรฐานดนตรีไทย. ศิลปกรรมสาร. 9(1) : 171 – 192.