ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการสอนโดยใช้ทฤษฎีการสร้างความรู้ด้วยตนเอง และทฤษฎีการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2
ชื่อผู้วิจัย ธนชัย ใจสา
สาขาวิชา หลักสูตรและการสอน
ปีการศึกษา 2555
สาระโดยย่อ
การวิจัยเรื่องนี้เป็นการวิจัยและพัฒนามีวัตถุประสงค์การวิจัย 1) เพื่อพัฒนารูปแบบการสอนโดยใช้ทฤษฎีการสร้างความรู้ด้วยตนเองและทฤษฎีการเรียนรู้แบบร่วมมือเพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 และ 2) เพื่อเปรียบเทียบความสามารถในการแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ก่อนและหลังการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการสอนที่พัฒนาขึ้น การดำเนินการวิจัยแบ่งเป็น
3 ขั้นตอน คือ
ขั้นตอนที่ 1 การพัฒนารูปแบบการสอน ดำเนินการดังนี้ 1.1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐาน ได้แก่ ลักษณะของผู้เรียนที่ต้องการให้เกิดตามหลักสูตร สภาพการจัดการเรียนการสอน ผลการเรียนของผู้เรียน แนวคิด ทฤษฎีการพัฒนารูปแบบการสอน ปรัชญาพิพัฒนนิยม หลักจิตวิทยา พัฒนาการทางสติปัญญาของบรุนเนอร์ ทฤษฎีการสร้างความรู้ด้วยตนเอง ทฤษฎีการเรียนรู้แบบร่วมมือ รูปแบบการสอนโดยใช้ปัญหาเป็นฐาน กระบวนการในการแก้ปัญหา และหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 จากนั้นนำมากำหนดเป็นองค์ประกอบ 1.2) นำข้อมูลพื้นฐานที่ศึกษาในขั้น 1.1 มาสร้างรูปแบบการสอนโดยใช้ทฤษฎีการสร้างความรู้ด้วยตนเอง และทฤษฎีการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 และให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบการสอน
ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนาเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้ จำนวน 5 แผน แบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหา นำแผนการจัดการเรียนรู้ให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบความเหมาะสม และความสอดคล้อง ส่วนแบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหา ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบความเที่ยงตรง หลังจากนี้หาคุณภาพของแบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหา โดยการหาค่าความยากง่าย ค่าอำนาจจำแนก และค่าความเชื่อมั่น
ขั้นตอนที่ 3 การทดลองใช้รูปแบบการสอน กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนวัดทองเพลง เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2554 จำนวน 24 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แผนการจัดการเรียนรู้ และแบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหา สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติที (t-test )
ผลการวิจัย
1). รูปแบบการสอนโดยใช้ทฤษฎีการสร้างความรู้ด้วยตนเองและทฤษฎีการเรียนรู้แบบร่วมมือเพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ได้แก่
1) หลักการ/แนวคิดของรูปแบบการสอน รูปแบบการสอนเพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาที่ได้พัฒนาขึ้น มุ่งให้ผู้เรียนได้แก้ปัญหาจริงตามขั้นตอนจากการกำหนดปัญหา รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลหรือการทดลอง และการสรุป ให้โอกาสผู้เรียนได้ฝึกคิดหาวิธีการแก้ปัญหาด้วยตนเอง โดยจัดสถานการณ์หรือปัญหา ผ่านการทำงานกลุ่มร่วมกัน แลกเปลี่ยนความคิดเห็นในการหาแนวทางในการแก้ปัญหา
2) วัตถุประสงค์ของรูปแบบการสอน มุ่งพัฒนาให้ผู้เรียนมีความสามารถในการแก้ปัญหา 4 ทักษะ
(1) การระบุปัญหา
(2) การระบุสาเหตุของปัญหา
(3) การระบุผลกระทบของปัญหา
(4) การระบุแนวทางและผลที่ได้จากการแก้ปัญหา
3) กระบวนการเรียนการสอน ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นที่ 1 เตรียมและทำความรู้จักกับปัญหา
ขั้นที่ 2 จุดประกายความคิด
ขั้นที่ 3 ขั้นปฏิบัติการ
ขั้นที่ 4 ขั้นสะท้อนความคิด
ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินและประยุกต์ความรู้
4) ผลที่ผู้เรียนจะได้รับจากการเรียนการสอนตามรูปแบบการสอน คือผู้เรียนมีความสามารถในการแก้ปัญหา 4 ทักษะ ได้แก่ การระบุปัญหา การระบุสาเหตุของปัญหา การระบุผลกระทบของปัญหา และการระบุแนวทางและผลที่ได้จากการแก้ปัญหา
2. ผลการเปรียบเทียบความสามารถในการแก้ปัญหาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 หลังการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการสอนโดยใช้ทฤษฎีการสร้างความรู้ด้วยตนเองและทฤษฎีการเรียนรู้แบบร่วมมือ สูงกว่าก่อนการเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
คำสำคัญ: ความสามารถในการแก้ปัญหา การสร้างความรู้ด้วยตนเอง การเรียนรู้แบบร่วมมือ
